İstanbul Üniversitesi ile Semerkant Devlet Üniversitesi işbirliği ve TİKA,  T.C. Taşkent Büyükelçiliği desteğiyle 22-23 Eylül 2021 tarihinde, Semerkant’ta tarihî ve görkemli Uluğ Bey Medresesi avlusunda “Türk Dünyasında Eğitim, Bilim ve Teknoloji Alanındaki Etkileşim ve İşbirliği” konulu bir sempozyum gerçekleştirildi.

7 oturumdan oluşan ve 2 gün süren sempozyum, katılımcı akademisyenlere katılım belgeleri takdimi ile sona erdi. 

Sempozyumun açılış konuşmaları, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hayati Develi ile başladı. 

Sayın Develi konuşmasında:

“Bu iki halk yüzyıllar boyunca ortak bir dilin kelimeleriyle beşeriyet âleminde var oldular, ortak değerlerle yaşadılar. Orhun Vadisi’ndeki dikili anıtlar ortak dedelerimizin öğütleri oldu, Yusuf  Has Hacib’in sözleri ortak bilgeliğimiz oldu,  Ali Şîr Nevayi, ortak edebî zirvemiz oldu. Semerkant, Taşkent ve Buhara bütün Türklük âleminin inanç dünyasını ve manevi varlığını şekillendiren âlimleri yetiştirdi. Şimdi bu ortaklıkları daha güçlü bir şekilde geleceğe taşımanın bugünkü ve yarınki dünyanın gerçeklerine uygun yeni ortaklık yolları yaratmanın arayışı içindeyiz. Bu arayışta ve yapılanmada en önemli rolü üniversiteler oynamalı. Bilgi ve akıl, yolumuzu aydınlatmalıdır. Bu yolda sağlam bilgiyi ulaştırmak kolay ve doğru yolu arayıp göstermek üniversitelerimizin işi olmalıdır. İki ülke üniversiteleri ve kültür kurumları arasında gün geçtikçe artan ve güçlenen ilişkiler bu yolda ümit vericidir. Benim şahsi kanaatim ise Türk dünyasında ortak bir iletişim dili konusunda öncelikli adımlar atılması yönündedir. Üniversitelerimizde Türkiye Türkçesini ve Özbekçeyi iyi bilen, edebî ve ilmî metinleri anlayabilen aydınlar yetiştirmeliyiz", dedi.

Sayın Develi'den sonra kürsüye İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak geldi.

Sayın Ak konuşmasında şunları ifade ettiler;

“Bu topraklar, Türk-İslam dünyasının tanınmış ilim adamlarını yetiştirmiştir. Semerkant Devlet Üniversitesi ile ortak sempozyum düzenlediğimiz bu şehir, tarihî medreseleriyle de ünlüdür. Nitekim bu sempozyuma ev sahipliği yapan Semerkant Uluğ Bey Medresesi, görüldüğü gibi tarihî güzelliğini tüm canlılığı ile hâlen korumaktadır. Bu arada, Türk-İslam dünyası için önemli bir konuma sahip olan Özbekistan ile kültür, bilim ve sanat alanında ilişkilerin istenilen seviyeye çıkması en büyük arzumuz olmuştur. İki ülke arasındaki bu yakınlaşma, iki ülkenin devletler arası ilişkilerinde  son zamanlarda yaşanan olumlu ve samimi işbirliği de bilimsel düzlemde iki ülkeye önemli bir katkı sağlayacaktır. İki ülke bilim kurumları ve bilim insanlarının birlikte yürütecekleri projeler yine birlikte değerlendirilecektir. Bilimsel ilişkilerin devamı da siyasi ve ekonomik ve turizm işbirliklerine zemin hazırlayacaktır."

Sayın Ak'ın ardından kürsüye gelen T.C. Taşkent Büyükelçisi Olgan Bekar:

Bu topraklar El Biruni, İbn Sina, Mirza Uluğ Bek, Ali Kuşçu gibi çağının ötesinde etki yapmış bilim adamlarının yetiştiği ve dünyayı aydınlattığı yerlerdir.  İmam Buhari, İmam Maturidi, İmam Tirmizi gibi inananlara yüzyıllardır yol gösteren İslam âlimlerinin ışık saçtığı coğrafyadır. Onlar ebediyete göçmüş olsalar da bu topraklara yaydıkları ışık yolumuzu bugün dahi aydınlatmakta, bizlere güç vermektedir. İki kardeş halk arasında binlerce kilometre mesafe olsa da kalpleri iki ülke için birlikte atmıştır.

Herkese malumdur ki  bu ay bağımsızlığının otuzuncu yıldönümünü kutlayan Özbekistan’ı ilk tanıyan, ülkede ilk büyükelçiliği, Semerkant’ta ise ilk başkonsolosluğunu açan devlet Türkiye Cumhuriyetidir. Özbekistan Cumhurbaşkanı Sayın Şevket Mirziyoyev’in “Yangi Özbekistan” yani “Yeni Özbekistan” olarak adlandırdığı bu yeni dönemde Türkiye ve Özbekistan arasında hemen her sahada kaydedilen gelişmeler yakın geleceği işaret etmektedir.

Pek çok açıdan Türkiye ile Özbekistan birbirini tamamlayan ülkedir. Nüfus, ekonomi, askeri ve siyasi güç rezervleri açısından Türk dünyasının en büyük iki ülkesi Türkiye ve Özbekistan’ın ortaklığı sadece iki ülkenin kalkınması ve refah açısından değil, tüm Orta Asya açısından önem taşımaktadır. Özbekistan’ın kuşkusuz yeraltı ve yerüstü zenginlikleri dünya sıralamasında en üstlerde yerini almaktadır. Fakat en büyük zenginliği genç bir nüfusa sahip olması ve bu yeni nesli en iyi şekilde eğitmek için devlet kurumlarının ve ailelerinin verdiği  eşine az rastlanır mücadele şekilleridir.

Bugünkü ve gelecekte düzenlenecek olan benzer  etkinlikler sayesinde ülkelerimizin bilim alanında da el ele vererek gelecek nesilleri de aydınlatacağına dair samimi kanaatimi bir kere daha vurgulamak istiyorum", dedi.

Son olarak kürsüye Semerkant Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Rüstem Halmuradov geldi. Sayın Halmuradov konuşmasında şu konulara temas etmiştir:

“Ortak değerleri paylaşan iki ülkenin en büyük üniversitelerinin ortaklıklarını yeni aşamaya taşıma zamanı gelmiştir. Bu sempozyumun Uluğ Bey Medresesinde gerçekleştirilmesinin anlamı bizim için büyüktür. Bu topraklarda yetişen Mirza Uluğ Bek gibi âlimlerin faaliyetlerinin gençlerce aktarılmasıdır, bu husus Özbekistan’ın geleceği için son derece önemlidir."

Daha sonra hediye ve teşekkür belgesi dağıtımı yapılmış ve ikram faslına geçilmiştir.

Açılışta Semerkant Başkonsolosu Salih Caner, İÜ Farabi Avrasya Çalışmaları Müdürü Prof. Dr. Abdullah Kızılcık, TİKA Özbekistan Koordinatörü Dr. Dildar Duman ve İstanbul Üniversitesi ile Semerkant Üniversitesinden çok sayıda akademisyen yer almıştır.

Daha sonra açılış oturumuna geçilmiş ve bu oturumda uluslararası İpekyolu Turizm Üniversitesi Rektörü Başyardımcısı Juliboy Eltazarov, Semerkant Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mahkamay Tursunova ile İstanbul Üniversitesi Rektör Danışmanı Prof. Dr. Mürteza Bedir konuşmalarını yapmıştır. 

Sempozyumdan bir gün önce, 21 Eylül’de, ise Semerkant Devlet Üniversitesi'nde Uluğ Bey Medresesi’nin kuruluşunun 600. yılı etkinlikleri gerçekleştirildi. Bu etkinlikte yer alan İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak ile Nobel ödülü sahibi mezunumuz Prof. Dr. Aziz Sancar'a konuşmalarının ardından Semerkant Devlet Üniversitesi Hizmet ödülü takdim edildi.